Trzy poprzednie lata to okrągłe setne rocznice dwóch powstań śląskich oraz plebiscytu i trzeciego powstania śląskiego. Zakończeniem prób przyłączenia części Górnego Śląska do Polski było wkroczenie, 20 czerwca 1922 roku, wojsk polskich pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego na teren części Górnego Śląska. – Tychy oraz sąsiednie miejscowości zostały przyłączone do II Rzeczpospolitej 16 lipca 1922 roku. Także w Tychach odbywają się obchody rocznicy tego wydarzenia. Kolejne to odsłonięcie sześciu tablic upamiętniających wyniki plebiscytu z 1921 roku – informują pracownicy Muzeum Miejskiego w Tychach.
Plebiscyt sześciu gmin wiejskich
– Równo sto lat temu sześć gmin wiejskich, tworzących dzisiejsze miasto Tychy, czyli: Tychy, Cielmice, Jaroszowice, Paprocany, Urbanowice i Wilkowyje, znalazło się w granicach II Rzeczpospolitej. Poprzedził to plebiscyt, który odbył się 20 marca 1921 roku na terenie spornym między Polską a Niemcami, zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, ustanawiającego porządek w Europie po zakończeniu I wojny światowej. Jego wyniki miały zadecydować o państwowej przynależności tego obszaru – przekazują pracownicy Muzeum Miejskiego.
W Tychach plebiscyt odbył się w budynku restauracji „U Strzeleckiego” (obecnie „Polonez” przy ul. ks. K. Damrota 35) – Każdy z uprawnionych do głosowania miał do wyboru wrzucenie do urny kartki z napisem Polska – Polen, która oznaczała chęć przyłączenia do odrodzonej Rzeczypospolitej, oraz z napisem Deutschland – Niemcy, która była deklaracją pozostania w granicach Niemiec – informuje Muzeum Miejskie.
Na całym Górnym Śląsku za Polską zagłosowało 40,4% osób, a za Niemcami 59,5%. W Tychach ponad 83% głosujących opowiedziało się za przyłączeniem do Polski (2982 głosów za przyłączeniem do Polski, a za Niemcami głosowało 650 osób).
Wyniki w okolicznych miejscowościach, które znajdowały się wówczas poza granicami Tychów były następujące:
- Cielmice: 423 – Polska, 24 – Niemcy,
- Jaroszowice: 359 – Polska, 42 – Niemcy,
- Paprocany: 386 – Polska, 40 – Niemcy,
- Urbanowice: 617 – Polska, 50 – Niemcy,
- Wilkowyje: 306 – Polska, 40 – Niemcy.
Wyniki te upamiętnią tablice z brązu w poszczególnych dzielnicach.
– Główna tablica zostanie umieszczona na frontowej ścianie ówczesnego lokalu plebiscytowego przy ul. ks. K. Damrota 35. Jej treść będzie nie tylko pokazywać procentowy rozkład głosów oddanych za Polską i za Niemcami. Ma również wskazywać na ciąg przyczynowo-skutkowy: plebiscyt – III powstanie śląskie – decyzja Rady Ambasadorów – przyłączenie części Górnego Śląska do Polski. Natomiast treść tablic w pozostałych pięciu dzielnicach będzie podkreślała rolę przodków i przodkiń mieszkańców i mieszkanek tych dawnych wsi, którzy w 1921 roku brali udział w plebiscycie i zostali pozostawieni przed wyborem – dodają pracownicy muzeum.
Uroczystość symbolicznego odsłonięcia rozpocznie się w niedzielę, 17 lipca 2022 roku, o godz. 13.30. W uroczystościach wezmą udział przedstawiciele Miasta Tychy oraz dr Wojciech Schäffer pomysłodawca tablic i Tomasz Wenklar, ich wykonawca. Inicjatywa jest efektem współpracy Miasta Tychy oraz Muzeum Miejskiego w Tychach.
