W Tychach obchody zaczną się w poniedziałek 13 grudnia, o godzinie 9:00 w Szkole Podstawowej nr 14 z Oddziałem Dwujęzycznym im. Armii Krajowej przy ulicy Brzozowej 24 b. Odbędzie się wtedy symboliczne odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej pamięci Joachima Gnidy, który był jednym z 9-ciu górników poległych w wyniku pacyfikacji strajku w kopalni 16 grudnia 1981 roku. Równocześnie Joachim Gnida związany był z Tychami – tu spędził dzieciństwo i uczęszczał do szkoły podstawowej. Jak informuje Urząd Miasta Tychy z uwagi na pandemię w wydarzeniu wezmą udział wyłącznie zaproszeni goście.
-W uroczystościach w szkole wezmą udział siostry i brat górnika: Jolanta Fajts, Małgorzata Niedośpiał i Piotr Zarębski, a także Antoni Gierolitka – górnik, który brał udział w historycznym strajku i był obecny podczas pacyfikacji 16 grudnia 1981 roku. Inicjatywa ta jest efektem współpracy Miasta Tychy oraz Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach – mówi Małgorzata Król dyrektor Miejskiego Centrum Kultury w Tychach.
Uroczystości przy Lampie Górniczej na osiedlu A
Ważnym punktem miejskich obchodów będą uroczystości przy Lampie Górniczej na osiedlu A przy ul. ks. bp. J. Burschego w Tychach. Odbędą się w czwartek 16 grudnia 2021 roku, o godzinie 18:00. 40 lat temu 16 grudnia oddziały wojska i ZOMO przez obalony czołgami mur wtargnęły na teren kopalni "Wujek" w Katowicach. Strajkujący bronili się, rzucając w napastników kamieniami i śrubami. W wyniku otwarcia ognia do bezbronnych cywilów na miejscu zginęło sześć osób, a trzy kolejne zmarły później w szpitalu.
- Dodatkowego znaczenia (przyp. red. Lampie Górniczej na osiedlu A) nadają jej umieszczone tablice upamiętniające 9 górników z kopalni „Wujek” poległych w wyniku pacyfikacji strajku dokonanej 16 grudnia 1981 roku przez milicjantów plutonu specjalnego ZOMO. Pielęgnowanie pamięci o poległych, którzy oddali życie na Polskę jest naszym obowiązkiem dlatego z inicjatywy tyskich radnych w 2017 roku powstała tablica, a latem tego roku pojawiły się na niej nazwiska poległych wówczas górników – mówi Maciej Gramatyka zastępca prezydenta Tychów.
Strajk '81 w Tychach, Bieruniu i Lędzinach
W grudniu 1981 roku siły milicyjne i wojskowe spacyfikowały 12 strajkujących zakładów pracy. Wśród zakładów, których pracownicy przystąpili wówczas do strajku, były także Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Tychach i Zakłady Mechanizacji Budownictwa ZREMB. Pod powierzchnią ziemi strajkowali górnicy kopalń „Ziemowit” w Lędzinach i „Piast” w Bieruniu Nowym. Górnicy z „Ziemowita” wyjechali na powierzchnię 24 grudnia, górnicy z „Piasta” strajkowali najdłużej, bo aż do 28 grudnia. Jak informuje tyski urząd, wielu pracowników kopalni „Ziemowit” w Lędzinach mieszkało właśnie w Tychach na osiedlu A.
Wystawa "Wolność"
- Wydarzeniem towarzyszącym miejskim obchodom jest wystawa „Wolność”, której wernisaż odbędzie się w sobotę, 11 grudnia 2021 roku, o godz. 18:00 w Galerii na Wolności (pl. Wolności 3) - informuje Urząd Miasta Tychy
Jak informują organizatorzy to wspólny projekt artystyczny trzech niezależnych twórców związanych z Tychami: Jacka Boczara (fotografia, kolaż), Andrzeja Ciołka (grafika) i Bartosza Hadrysia (malarstwo). W tej przestrzeni dla sztuki nieoczywistej i nie–mainstreamowej, twórcy zaproszą do refleksji nad wolnością: czym była przez ostatnie dekady i jest dla nas obecnie. Trudno o lepszy czas i kontekst do rozważań nad tymi kwestiami. Wystawę będzie można oglądać do 11 stycznia 2022 roku
